🔬 Ayşe’nin Minik Deneği: Su mu Daha Hızlı, Hayal mi?

Bir çocuğun kendi sorusunu kurduğu, gözlemlediği ve hayal gücünü işin içine kattığı küçük bir bilimsel deneme

I. Bir Merak Cümlesiyle Başladı

Atölye sırasında herkes suyun farklı hallerini inceliyordu.Kimisi buharı izliyordu, kimisi suyun içinde taşların nasıl battığına bakıyordu.Ayşe birden yanıma geldi ve şöyle dedi:

“Ben bir şey denemek istiyorum.”“Suyu dökeceğim. Ama dökerken bir hikâye düşüneceğim.”“Bakalım hangisi önce bitecek: su mu, hayalim mi?”

Ben duraksadım.Bu bilimsel bir deney değildi klasik anlamda.Ama içinde:• Gözlem vardı,• Süreç vardı,• Farkındalık vardı,• Ve düşünceyle gerçeklik arasındaki kıyaslama vardı.

“Tamam,” dedim.“Ama bana sonucu yazacaksın.”

II. Deneyin Sahnesi

Ayşe yere ince bir su yolu çizdi.Bardağından yavaşça su döktü.Aynı anda gözlerini kapadı ve hayal etmeye başladı.

Sonra defterine şunları yazdı:

“Su dökülürken ben bir hayal kurdum.Bir kuş kanat çırptı, sonra göğe çıktı,sonra gökyüzü düştü,sonra bir göl oldu.Su bitti ama hayalim hâlâ devam ediyor.”

Ve sonra cümlesini şöyle bitirdi:

“Bence hayal sudan daha hızlı değil.Ama daha uzun gidiyor.”

III. Gözlemin Değeri

Ayşe'nin deneyi:

• Doğru cevap aramıyordu,

• Ölçüm yapmıyordu,

• Kriter koymamıştı…

Ama onun yaptığı şey:Zihin ve fizik arasında bağ kurmak,iç gözlem ile dış dünyayı kıyaslamak,bir olayı anlamla zenginleştirmekti.

Ve bu, çocukta yalnızca bilgi değil,düşünce disiplini oluşturur.

IV. Diğer Çocukların Yorumu

Ayşe deneyini sınıfa anlattığında şu yorumlar geldi:

• “Ben de bazen düşünürken bir şey yapıyorum, ama düşünce kalıyor.”

• “Hayal belki de zaman saymıyor.”

• “Ben suyu dökünce hiçbir şey düşünmemiştim, şimdi tekrar denemek istiyorum.”

Ve o gün sınıf suyla değil, iç ritimleriyle ilgilendi.Ders bittiğinde bile herkesin zihninde bir kıyaslama vardı.

V. Kapanış – Defterde Kalan Bir Cümle

Ayşe defterine şu notu düştü:

“Hayal bazen su gibi akar.Ama su bittiğinde, hayal hâlâ damlamaya devam eder.”

O gün Keşif Defteri’ne bir deney değil;bir düşünce akışı kaydedildi.Ve o kayıt, bilimle hayalin birbirine uzak olmadığını gösterdi.