🦴 Fosili Dinleyen Çocuk

Disiplin: Tarih-i Tabiiyyat – Biyoloji, Jeoloji & Ekoloji

Atölye Teması: Fosil yapımı, taşların dili, doğanın hafızası

TÖY Aşamaları: Nezaret – Tecrübe – Tahlil

I. Giriş – Zamanın Altında Kalan Şeyler

Masaya bir taş koydum.Üzerinde dalga gibi çizgiler vardı.Çocuklar eğildi, dokundu.Birisi şöyle dedi:

“Sanki biri içine bir şey saklamış.”

Ben gülümsedim:

“Evet. Bu bir fosil.Ama sadece kalıntı değil; doğanın sesi.”

Ve o gün, taşlara sadece taş gibi bakmadık.Geçmişin hikâyesini dinlemeye başladık.

II. Nezaret – Taşları Gözle Değil, Hafızayla Görmek

Çocuklara farklı taş örnekleri verdik.Bazısında kabuk izi, bazısında kırık bir spiral, bazısında toz hâline gelmiş doku vardı.

Sordum:

“Bu iz nasıl burada kalmış olabilir?”“Kim vardı bu taşın öncesinde?”“Zaman nereye saklanır?”

Cevaplar geldi:

• “Zaman görünmez ama taşlar onu taşır.”

• “Bir hayvan orada durmuşsa izi kalmış.”

• “Bu bir zaman mektubu gibi.”

  
  

III. Tecrübe – Kendi Fosilimizi Yapmak

Her çocuğa kil, yaprak, minik oyuncaklar ve çakıl taşı verdik.Görev:

“Zamanın altına kalacak bir iz bırak.”

Kimi bir yaprağı bastırdı.Kimi parmağının ucunu.Kimi küçük bir salyangoz kabuğunu koydu.

Sonra sordu:

“Bu şimdi oldu ama bir gün eski olacak mı?”“Benim izimi biri bulursa ne düşünür?”

IV. Tahlil – Doğanın Hafızasına Saygı

Tahtaya büyükçe bir kelime yazdım:“Hafıza”

Sordum:

“Sadece insanlar mı hatırlar?”Bir çocuk dedi ki:“Toprak da hatırlar.Ama sessiz hatırlıyor.”

Bir diğeri:

“Hayvanlar unutsa da izleri kalır.”

Bir başkası fısıldadı:

“Belki taşlar düşündüğümüzden daha çok şey biliyordur.”

V. Kapanış – Hayy ve Sessiz Tanıklar

Dersin sonunda herkes yaptığı fosile bir isim verdi.Ama isimler tarihî değil, duygusaldı:

• “Beni unutmayan taş”

• “Zaman çiçeği”

• “Bir gün anlatılacak iz”

Ve bir çocuk defterine şöyle yazdı:

“Bugün eskiye dokunmadım,eski benim içime dokundu.”

O gün Tarih-i Tabiiyyat dersi,sadece geçmişi öğrenmek değil;doğanın hatırladığını fark etmek demekti.