🔢 Hârizmî ile Sayının Sessiz Düzeni
- Hakan Yüksel
- 11 May
- 2 dakikada okunur
Ritmi olmayan hiçbir şeyin yaşamadığı bu dünyada, ölçüyü arayan çocuklarla bir gün
Giriş – Sayıdan Korkmayan Bir Bilge
Ders tahtasına sadece tek bir sayı yazdım:1
Altına da bir isim:Hârizmî
Çocuklar şaşkın:“Bu ne demek?”“Sadece bir mi?”“Bir yazmakla mı ders başlayacak?”
Sustum.Tahtaya yavaşça ikinci sayıyı yazdım:2
Sonra 3, 4, 5…
Ve sonra birden tüm tahtayı sayılarla doldurdum.Ama rastgele değil — bir ritimle, bir dengeyle.O an söyledim:
“Bugün sayı saymayacağız. Sayının düşündürdüğünü düşüneceğiz.”
Nezaret – Düzeni Gözlemek
Sınıfta yürüdük.Adım saydık.Nefes saydık.Kalp atışı dinledik.Masanın kenarını, pencerenin yüksekliğini, sınıfın köşesini ölçtük.
Sonra sordum:
“Etrafındaki her şey sayılıyor mu?”“Bir şeyin sayılabilir olması onu anlamlı mı yapar?”“Düzensiz olan da güzel olabilir mi?”
Bir çocuk şöyle dedi:
“Dünya bir sayıymış. Ama herkesin baktığı yer farklı.”
Tecrübe – Matematiği Oynamak
Çocuklara desensiz kartonlar verdik.Kuralları kendileri belirleyecekti.Görev:
“Kendi ölçü sistemini kur.Dengeyi sen seç.Ritmi sen yarat.”
Bazısı üçgenlerin içini renklerine göre bölümlendirdi.Bazısı noktaları 3’er 3’er sıraladı.Bazısı sayı yerine şekil koydu.
Bir çocuk dedi ki:
“Benim sistemim sessiz ama düzenli.”Diğeri dedi:“Ben her şeye 5 veriyorum çünkü 5 rahat bir sayı.”
Sınıf bir ritim ormanına dönüştü.Ama bu ritmin müziği görünmüyordu — yalnızca düşünülüyordu.
Tahlil – Hârizmî’nin Gözünden Bakmak
Tahtaya geri döndük.Ve sordum:
“Sayı mı daha gerçek, yoksa ölçü mü?”“Kaç dediğin şey neden önemlidir?”“Eğer hiçbir şeyi ölçmesek, ne bozulur?”
Cevaplar birbirine karıştı:
“Zaman durur.”
“İnsan kaybolur.”
“Düzen bozulmaz ama biz anlayamayız.”
Ve o gün Hârizmî'nin cümlesini paylaştım:
“Düzen, sayıların arasındaki sessiz ahenktir.”
Kapanış – Hayy’ın Ritmi
Dersin sonunda herkesin eline bir sayı verdim.Ama bu sayı yalnızca bir rakam değil,onun gün boyu düşündüğü, çizdiği, kurduğu şeyin adıydı.
Bir çocuk kendi kâğıdına şunu yazdı:
“Benim sayım 7. Çünkü her şeyi 7’ye bölmek kolay.Ama bazen de hiçbir şeye bölünmemek gerekir.Çünkü bazı şeyler sadece bir kere olur.”
Ve o gün, Hârizmî bizimleydi.Çünkü sayı bir dil olmuştu.Düşüncenin ölçüsü, bir çocuğun ritminde yeniden kurulmuştu.
Comments